ย้อนกลับไปเมื่อ 4 ปี ที่แล้ว ถ้ามีใครสักคนถามผมว่าอยากทำธุรกิจ Tech startup ด้านไหน เราคงอยากตอบอะไรที่มันเท่ๆกว่าการทำ Membership solution แต่อะไรที่มันเท่ๆนั้นก็ได้ลองทำกันไปหมดแล้วตลอดช่วงอายุ 23 – 28 ปี
“ความเท่นั้นกินไม่ได้”
ในขณะที่งานรับจ้างเล็กๆที่เราได้รับโอกาสมาจากพี่ๆบริษัท Hotpot ในการทำ Mobile application บัตรสมาชิก บัตรสะสมแต้มในปีนั้น กลับมีคนสนใจ มีคนถามถึงมากขึ้นเรื่อยๆ รวมถึงในตอนนั้นก็ไม่มีผลิตภัณฑ์อะไรของเราที่ทำเงินได้เป็นจริงเป็นจังเท่านี้อีกแล้ว
Privage (พริเวจ)
วันนั้นเลยตัดสินใจพัฒนา Privage ขึ้น บนแนวคิดที่ว่า “ถ้าธุรกิจขนาดใหญ่อยากได้” ทุกธุรกิจขนาดกลางถึงเล็กก็ต้องอยากได้เหมือนกัน เกิดเป็น Privage – “โมบายแอปฯ บัตรสมาชิก บัตรสะสมแต้มออนไลน์สำเร็จรูป” คิดง่ายๆว่าแทนที่จะลงทุนเป็นล้านเพื่อทำ Mobile application ขึ้นมาสักตัว ก็มาซื้อของเราไม่กี่หมื่นต่อปี ได้โมบายแอปฯ Membership พร้อมใช้เลย (privageapp.com)
เราขาย White label (Software ชุดเดิม เปลี่ยน logo และสีให้ลูกค้า ขาย แล้วนำขึ้น Store) ถือว่าใช้ได้เลยนะ มันทำเงินได้ดีในระดับหนึ่ง จนเราสามารถตั้งออกมาเป็นบริษัทได้ ผมมีโอกาสคุยกับลูกค้าธุรกิจในหลากหลาย Segment มาก ทำให้ Privage ค้นพบความต้องการเฉพาะในหลายๆ ประเภทธุรกิจ โดยมีระบบสมาชิก ระบบบัตรสะสมแต้มเป็นพื้นฐาน
นั่นจึงเป็นเหตุผลว่าทำไม Privage ในขณะนั้นจึงใช้ Logo เป็นกล่องจิ๊กซอร์ประกอบกัน เพราะเราเชื่อว่าทุกธุรกิจมีความต้องการเฉพาะของตัวเอง ดังนั้น Member จึงไม่ควรเป็นแค่โมบายแอปฯบัตรสมาชิก มันต้องทำงานได้หลากหลายกว่านั้น เพื่อให้ตอบโจทย์ความต้องการเฉพาะของธุรกิจในแต่ละประเภท
เราจึงออกแบบ Mobile application solution ของเราให้เป็นเหมือนจิ๊กซอร์ที่สามารถถอดประกอบฟีเจอร์ที่ต้องการและไม่ต้องการออกได้ตามแต่ละประเภทธุรกิจในไม่กี่คลิ๊ก ในขณะเดียวกันหากอยากพัฒนาฟีเจอร์เฉพาะทางอะไร ก็สามารถพัฒนาเพิ่มเข้าไปได้
จึงจะเห็นว่าเรามีลูกค้าในหลากหลาย Segment จริงๆ ไม่ว่าจะเป็น ขายปลีก ขายส่ง ธนาคาร ศูนย์บริการรถยนต์ โรงแรม ร้านอาหาร ร้านกาแฟ รวมไปถึงร้านอาหารแฟรนไชส์ นั่นเพราะเราเข้าใจตรงนี้ และเป็นจุดแข็งของ Privage มาโดยตลอด
Business model ล้ม
เมื่อ 4 ปีที่แล้วนั้นการขายว่าธุรกิจของคุณสามารถมี Mobile application เป็นของตัวเองในราคาที่จับต้องได้นั้นง่ายมาก คุยกับลูกค้า 10 ธุรกิจ แทบจะปิดการขายได้ทั้งหมด แต่ปัญหาหลักของเราจริงๆที่หนีไม่พ้นนั่นสักทีคือการตบตีกับบริษัท Apple ในการนำ solution เราขึ้น App Store ซึ่งสุดท้ายนำไปสู่การล้ม Business model ของ Privage ในการส่งมอบผลิตภัณฑ์ให้กับลูกค้า
ปี 2017 นโยบายเรื่องไม่สนับสนุนโมบายแอปฯสำเร็จรูป ของ Apple เริ่มเข้มข้นขึ้น
ปี 2018 Apple บังคับลูกค้าธุรกิจทุกเจ้า ต้องสมัคร Apple developer account ของตัวเอง และการอนุมัติจำเป็นต้องคุยกับพนักงาน Apple
ปี 2019 Apple เริ่มบังคับให้ Apple developer account ต้องทำ 2-Factor authentication โดยต้องผูกกับอุปกรณ์ของ Apple และอุปกรณ์ Apple 1 ชิ้นผูกได้มากสุดแค่ 2 account
เราเห็นกลิ่นแล้ว ลูกค้าทุกคนต่างโวยวาย เค้าจ่ายเงินแล้ว ทำไม Apple ถึงไม่ให้เขาผ่านสักที Privage จะคุยให้ก็ไม่ยอมคุย ต้องเป็นเจ้าของแบรนด์เท่านั้น ขั้นตอนการนำขึ้น Store ก็วุ่นวายและใช้เวลา บางครั้งเกือบ 3 เดือน ก็ไม่สามารถส่งมอบ solution ให้กับลูกค้าได้
ผมชอบพูดกับทีมงานอยู่เสมอว่า “นี่ไม่ต่างอะไรกับเราขายน้ำอัดลม 1 ขวด แต่ต้องไปขออนุญาติจากภาครัฐขายเป็นรายขวดเลย ไม่พอลูกค้าต้องรออีก 3 เดือนอีกกว่ารัฐจะอนุญาติ และได้โค๊กขวดนั้นไปดื่ม” ผมเป็นลูกค้าเราก็คงหงุดหงิดไม่แพ้กัน
ไม่ว่า Privage จะพัฒนาฟีเจอร์ให้เก่งและตอบโจทย์ลูกค้าธุรกิจแค่ไหน ตราบใดที่อยู่บน Mobile application และพยายามขายเป็นโมบายแอปฯสำเร็จรูป มันไม่มีทางธุรกิจที่เติบโตอย่างยั่งยื่นได้เลย
Wallet card (วอลเล็ท การ์ด)
ต้นปี 2020 ในช่วงที่ Covid-19 เข้ามาพอดี เราจึงตัดสินใจพัฒนาครั้งสำคัญ และเป็น Vision สุดท้ายที่คิดมาตั้งแต่วันแรกที่เริ่ม Privage คือรวมโมบายแอปฯทุกอัน เป็นแอปฯเดียว ทำเป็น Platform ชื่อ Wallet card โดยมี Mobile application แค่ 2 ชุดคือ
- Wallet card ให้ลูกค้าใช้
- Wallet partner ให้ธุรกิจใช้จัดการ
แม้ว่าตัวผลิตภัณฑ์จะออกแบบมาได้ดีขนาดไหน แต่การพัฒนาตลอด 4 เดือนนั้นกลับเต็มไปด้วยความทรมาณ คำถามว่า “ใครมันจะมาโหลดโมบายแอปฯ Wallet card ของเรา” ยังคงวนเวียนไปมาอยู่ในหัวทีมงานของเรารวมถึงผู้ก่อตั้งอยู่เสมอ ยิ่งทำ ยิ่งเขียน code ลงไปแต่ละบรรทัด เรายิ่งไม่เชื่อว่ามันจะมีคนใช้ เราตอบคำถามกับตัวเองไม่ได้ว่าทำไมลูกค้าธุรกิจถึงจะมาใช้โมบายแอปฯใหม่อย่างเรา นี่ยังไม่ต้องพูดถึงลูกค้าเค้าที่ยังต้องโหลดแอปฯอีก ต้องใช้เงินอีกเท่าไรในการโปรโมทให้โมบายแอปฯนี้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง
ปรอทมาแตกในเดือนสิงหาคมปี 2020 เมื่อทุกคนไม่มีจิตใจจะมาทำงานแล้ว ตัวผมเองก็เหมือนกัน ผมเห็นแววตาทุกคนที่หมดเรี่ยวหมดแรงมาทำงาน แววตาที่ไม่มีความหวังในแต่ละวันแล้วทนไม่ได้จริงๆ ทำให้เราตัดสินใจคุยกันว่าจะหยุดพัฒนาโปรเจค “Wallet card” เพื่อทบทวนตัว Privage เองว่าควรจะไปเส้นทางไหนต่อ รวมถึงทบทวนตัวเองด้วยว่าพวกเราอยากทำอะไรจริงๆกันแน่
ผมรู้นะว่า Membership solution ที่มีฟีเจอร์เฉพาะสำหรับแต่ละธุรกิจ ยังไงก็มีความต้องการอยู่จริง มันขายได้ แต่ไม่ใช่ในรูปแบบนี้
Privage Platform – Business solution สำหรับธุรกิจ B2C (Business to consumer)
วันเวลาผ่านไป
ว่างๆก็หยิบนู่น หยิบนี่ลองมาพัฒนา Prototype กัน นำไอเดียที่เคยคิดว่าไว้หลายปีที่แล้ว เอามาปั้นเป็นรูปเป็นร่างแล้วลองใช้กัน ในขณะที่กับ Privage เราก็ยังคิดไม่ออก ยังไม่เจอท่าสักที ปัญหาเรื่องเงินก็วิ่งไล่หลังกันมาแบบติดๆ แม้ Solution เดิมลูกค้าเก่าจะต่ออายุเกือบทั้งหมด แต่ผมไม่เคยพอใจกับสิ่งเหล่านี้เลย แม้มันจะหาเงินได้ แต่ตัวเองก็รู้ทั้งรู้ว่ามันยังไม่ดีพอ เราต้องทำอะไรสักอย่างกับมัน
ระหว่างนั้นเกิดวิกฤติโรคระบาด หลายธุรกิจจึงต้องปรับตัว ทำให้มีแต่คนโทรมาหา
“ไทร อยากจ้างทำระบบขาย voucher บน Line OA” ธุรกิจบริการ หรือโรงแรม
“ไทร อยากจ้างทำระบบ Delivery จ่ายค่า GP ให้กับ Grab ไม่ไหวแล้ว” ธุรกิจอาหาร
“ไทร อยากจ้างแอปฯขายของ” ธุรกิจขายปลีก
และ “ไทร อยากจ้างทำ” อีกมากมายหลายสาย ที่โทรเข้ามาตลอดปี 2020 จะว่าไปไม่มีคนโทรมาปรึกษาเยอะแยะมากมายขนาดนี้นานแล้วเหมือนกัน
พอฟังไปหลายๆสาย มันยิ่งตอกย้ำให้เราเห็นถึงความต้องการเฉพาะของแต่ละ Segment ธุรกิจที่เราเชี่ยวชาญจริงๆ และเราคิดถูกแล้วที่เลิกทำ Wallet card เพราะไม่มีธุรกิจไหนหรอกที่อยากให้ลูกค้าเค้ามาโหลดแอปฯอะไรไม่รู้ที่ไม่มีใครรู้จักบนแบรนด์เค้า แต่มันควรเป็นแบบไหนดีล่ะ
ลึกๆในใจก็รู้ว่าถ้าไม่ทำโมบายแอปฯที่เป็นแพลทฟอร์มบนแบรนด์ของเราเอง มันก็เหลือทางเดียวคือก็ต้องกลับไปเป็น Software as a service บนเว็บไซต์แบบ Single page ซึ่งมีความเป็น Open source มากกว่าและไม่ผูกติดกับเจ้าของ OS แบบ Mobile application ถ้าเป็นเว็บ Mobile site ละก็ จะ Deliver กี่ Service ก็ทำได้แทบจะทันที Code ก็ centralize จะปรับเปลี่ยน แก้ไข เพิ่มฟีเจอร์ ก็สามารถควบคุมได้จากส่วนกลาง ซึ่งทำให้ต้นทุนเราถูกลงมากจนทำราคาได้
แต่ถ้าแค่จะเปลี่ยน Membership solution อันเดิมไปอยู่บน Website มันจะอยู่ได้อีกกี่ปีกัน สุดท้ายก็ต้องแข่งกับระบบสะสมแต้มเจ้าอื่นๆ ซึ่งเราก็เห็นอยู่ว่าตลอดหลายปีก็ไม่มีใคร Take ตลาดไปได้เสียที
มันน่าจะถึงเวลาแล้วหรือเปล่าที่เราต้องคิดใหญ่ขึ้น ดึงส่วนที่แข็งแกร่งที่สุดของเราออกมานั่นคือ “ตอบโจทย์ความต้องการเฉพาะของแต่ละธุรกิจ” ขยับไปเป็น “Software as a service (SaaS) ที่เป็น Business solution สำหรับธุรกิจ B2C” ไปเลย โดยมีพื้นฐานเป็นระบบ Membership ที่เราเชี่ยวชาญอยู่แล้ว เลยตั้งโจทย์ขึ้นมา
เพื่อให้เดินตลาดง่าย หวยเลยไปออกที่งั้นก็ทำให้มันผูกกับ Line Official Account (Line OA) ละกัน วันนึงถ้า Line ไม่อยากให้เราอยู่ด้วย เราก็ออกมาเป็นเว็บไซต์เหมือนเดิม
Privage Membership
10 เดือนหลังจากนั้นจึงออกมาเป็นผลิตภัณฑ์แรกบน Privage platform ที่มีชื่อว่า “Privage Membership – ระบบบัตรสมาชิก บัตรสะสมแต้ม บน Line official account” บนโดเมน https://line.privageapp.com
โดยทั้งหมดสามารถเชื่อมต่อผ่าน App connect ของ Privage เพื่อให้สามารถเข้าผ่าน Rich menu บน Line OA ได้อย่างสมบูรณ์ ต่อไปใครอยากจะเชื่อมกับระบบอะไร เช่น ระบบ point of sale (pos) ระบบบัญชี ระบบส่ง sms หรืออะไรก็มาผ่านตัวนี้ เป็น middle ware ตรงกลางที่ใครก็สามารถมาสร้างการเชื่อมต่อได้เสมอ
พยายามหลับตาแล้วนึกภาพ Store นึกถึง Market place ที่เต็มไปด้วย Business solution มากมายสำหรับธุรกิจ B2C มากมายให้เลือก shopping ไม่ว่าจะเป็น
- ระบบสมาชิก
- ระบบขายคูปอง
- ระบบจอง
ระบบบลาๆ ที่แต่ละธุรกิจในแต่ละ Segment ต้องการ มาวางขายแบบ Software as a service ให้เลือกหยิบไปใช้กับธุรกิจ
ได้แต่หวังว่าในที่สุดแล้วเราจะก้าวข้ามผ่าน Membership solution ไปเป็น Business solution สำหรับธุรกิจ B2C ได้จริงๆ
เป็น 10 เดือน ที่หมดแรงจริงๆ เราเทกันหมดหน้าตักแล้ว ทั้งเงิน ทั้งเวลา ทั้งความรู้ในการพัฒนา Software ทั้งความรู้ในการสร้างธุรกิจตลอด 9 ปีที่ผ่านมา เพื่อวางรากฐานแพลตฟอร์มหนนี้
ใครอยากทดลองใช้งานสามารถศึกษาผลิตภัณฑ์แรกเราเพิ่มเติมที่ได้ https://line.privageapp.com หรือใครอยากลองเล่น Platform เราสามารถเข้าไปสมัครเพื่อสร้างธุรกิจได้ที่ https://app.privageapp.com
ขอบคุณทุกคนใน Privage ที่พยายามด้วยกันมา รวมถึงผู้ลงทุนที่ยังเชื่อมั่นกันมาตลอดครับ
Sai Amad Suwannarat 